चीनमा ठूलो संख्यामा उइघुर र टर्किक मुस्लिमहरुलाई भेदभाव , जिनपिङले गरे रमजानलाई बेवास्ता

By Admin On १ चैत्र २०८०, बिहीबार १९:४५

बेइजिङ : इस्लामिक क्यालेन्डरको पवित्र महिना रमजान यस हप्ता सुरु भएको छ । मुस्लिमहरूका लागि यो महिनाको विशेष महत्त्व देखेर अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडेन, संयुक्त राष्ट्रका महासचिव एन्टोनियो गुटेरेस, टर्कीका राष्ट्रपति रेसेप तैयप एर्दोगानलगायत विश्वका धेरै नेताहरूले विश्वका १ अर्ब ८ करोड मुस्लिमहरूलाई बधाई दिएका छन् तर चिनियाँ राष्ट्रपति सी जिनपिङले त्यसो गरेका छैनन् । चीनको सिन्जियाङ स्वायत्त क्षेत्रमा ठूलो संख्यामा उइघुर मुस्लिम र टर्किक मुस्लिमहरू भए पनि जिनपिङले रमजानलाई बेवास्ता गरे। यसको एउटा कारण त्यहाँका मुस्लिमहरूप्रति चिनियाँ सरकारको दृष्टिकोण रहेको मानिन्छ। चिनियाँ अधिकारीहरूले दशकौंदेखि सिनजियाङमा उइगर मुस्लिमहरूमाथि दण्डात्मक कारवाही गर्दै आएका छन्। चीनले उइघुर मुस्लिमहरूलाई धार्मिक अतिवाद र पृथकतावादको आरोप लगाउँदै आएको छ। चिनियाँ सरकारले पनि उइगरहरूको सिनिकाइजेशनलाई जोड दिँदै आएको छ।

रेडियो फ्री एशियाको रिपोर्टका अनुसार रमजान चिनियाँ कम्युनिष्ट पार्टीका सचिव मा जिङ्रुईले सिनजियाङमा इस्लामलाई सिनिकाइज गर्ने अत्यावश्यकताबारे छलफल गरेको एक हप्ताभन्दा कम समयमा सुरु भएको छ। उइगर अधिकार संगठनहरूले रमजानको समयमा मुस्लिमहरूमाथि सम्भावित क्र्याकडाउनको बारेमा चिन्ता व्यक्त गरेका छन्। मार्च ७ मा बेइजिङमा भएको नेशनल पिपुल्स कंग्रेसमा सिनजियाङमा इस्लामको सिनिकाइजेशनको आवश्यकता रहेको बताइयो।

सन् २०१७ देखि चीन आक्रामक भएको छ

2017 देखि, चीनले मुस्लिमहरूमाथि ठूलो क्र्याकडाउन गरेर “धार्मिक चरमपन्थ” उन्मूलन गर्ने प्रयास गरेको दाबी गरेको छ। यसमा उइगुरहरूको धेरै धार्मिक अनुष्ठानमा प्रतिबन्ध लगाइएको छ र ठूलो संख्यामा मानिसहरूलाई गिरफ्तार गरिएको छ। चिनियाँ अधिकारीहरूले सिनजियाङका मस्जिदहरू भत्काएको आरोप पनि लगाइएको छ। 2023 मा, चिनियाँ अधिकारीहरूले यस क्षेत्रका धेरै भागहरूमा उइगरहरूलाई मस्जिदहरूमा र उनीहरूको घरहरूमा ईदको समयमा प्रार्थना गर्न प्रतिबन्ध लगाए। उइघुरहरूका लागि अभियानका कार्यकारी निर्देशक रुशन अब्बासले रेडियो फ्री एशियालाई भने कि नरसंहारबाट पीडित उइघुरहरूका लागि रमजान चरम पीडा र कठोर सतावटको पर्यायवाची भएको छ। यस वर्ष पूर्वी तुर्किस्तानमा इस्लामको सिनिकाइजेशनको अपरिहार्यताको बारेमा जिंगरुईको टिप्पणीले स्थिति बिग्रिएको छ।

सन् २०१६ को अप्रिलमा राष्ट्रिय धार्मिक कार्य सम्मेलनमा सि जिनपिङद्वारा इस्लामको सिनिकाइजेशनको अवधारणा पहिलो पटक प्रस्तुत गरिएको थियो। उनले धर्महरूलाई समाजवादी समाजमा छाँटकाँट गर्नुपर्नेमा जोड दिँदै चिनियाँ संस्कृतिसँग धार्मिक विश्वासको एकीकरणको वकालत गरे। पछि, 2017 मा, चिनियाँ सरकारले “धार्मिक चरमपन्थ” लाई हटाउन मुस्लिमहरूको सामूहिक हिरासत सुरु गर्यो। सीले २०२१ मा राष्ट्रिय धार्मिक कार्य सम्मेलनमा “धर्महरूको सिनिकाइजेशनलाई पछ्याउने” लाई मुख्य उद्देश्य बनाए। पूर्वी तुर्कस्तान विद्वान संघका सदस्य तुर्घुन्जन अलाविदिनले इस्लामको सिनिकीकरणले चीनको धर्मलाई पूर्ण रूपमा परिवर्तन गर्ने बताए। उनले चीनको इस्लामप्रति शत्रुताको इतिहास रहेको र उइगरहरूको धार्मिक आस्थालाई निशाना बनाएको बताए।