चीनमा बढ्यो युवा बेरोजगारी, शिक्षित नै रोजगारविहीन बनेपछि विद्रोह सुरु

यो कुरा बुझाउन एउटा उदाहरण मात्र पर्याप्त छ । हेनानको राज्यको स्वामित्वमा रहेको तंबाकू कारखानामा काम गर्ने स्नातकहरूले मासिक औसत 5,800 युआन (US $ 835) को तुलनामा प्रति महिना लगभग 8,300 युआन (लगभग US$ 1,200) कमाउँछन्। युवा बेरोजगारी संकटको लागि जिम्मेवार मुख्य मुद्दाहरू मध्ये एक युवा स्नातकहरू स्वीकार गर्न इच्छुक “आरक्षण वेतन” दर र फर्महरूले तिर्न इच्छुक दर बीचको ठूलो अन्तर हो । यो विच्छेदनले जीवनयापनको लागतले तलबमा भएको वृद्धिलाई कति हदसम्म बढाएको छ भनेर देखाउँछ । सांघाई र बेइजिङ जस्ता ठूला शहरहरूमा नयाँ स्नातकहरूलाई प्रति महिना औसत 5,290 युआन (US $ 749) मात्र भुक्तानी गरिन्छ, जुन 25 स्क्वायर मिटर (269 वर्ग फिट) अपार्टमेन्ट भाडामा लिन पर्याप्त छ । अप्रिल २०२३ मा १६ देखि २४ वर्ष उमेर समूहका चिनियाँ नागरिकहरूको बेरोजगारी दर २०.४ प्रतिशतमा पुगेको छ, जुन गत अप्रिलदेखि चीनमा पूर्ण तालाबन्दीमा हुँदा अघिल्लो शिखरमा पुगेको छ ।

अर्को 11.6 मिलियन विद्यार्थीहरू कलेज र व्यावसायिक विद्यालयहरूबाट स्नातक भई रोजगार बजारमा प्रवेश गर्ने एक महिना अघि यो समाचार आउँछ । यही कारणले गर्दा पूर्व प्रधानमन्त्री ली खछ्याङले १२ करोड रोजगारी सृजना गर्ने वाचा गरेका थिए र त्यसपछि राज्य परिषदले युवा बेरोजगारीलाई सम्बोधन गर्न १५ वटा उपायहरूको घोषणा गरेको थियो । राज्यको स्वामित्वमा रहेका कम्पनी र विभागहरूमा बेरोजगारको रूपमा दर्ता भएका 24 वर्षभन्दा कम उमेरकाहरूलाई भाडामा लिने कम्पनीहरू र कम्तिमा 1 लाख नयाँ इन्टर्नशिप स्पटहरू राख्ने कम्पनीहरूका लागि एक पटकको बोनस समावेश गरिएको छ । आधिकारिक तथ्याङ्कहरूले देखाउँछ कि, पछिल्लो पतनमा, नयाँ स्नातक भर्तीहरूको माग अघिल्लो वर्षको तुलनामा 12 प्रतिशतले घट्यो, जबकि जागिर आवेदकहरूको संख्या लगभग दोब्बर भयो ।

चाइना इन्स्टिच्युट फर एम्प्लॉयमेन्ट रिसर्च र चिनियाँ रोजगार बोर्ड झाओपिनको प्रतिवेदनले २०२२ को तेस्रो त्रैमासिकमा कलेज स्नातकहरूको लागि बजार माग र जागिरका आवेदकहरू बीचको अनुपात ०.५७ रहेको देखाएको छ, जुन २०२१ मा १.२४ र २०२० मा १.३८ भन्दा कम थियो । १ ले रोजगारीका लागि कडा प्रतिस्पर्धा र जागिर खोज्नेहरू बीचको कम आत्मविश्वासलाई सङ्केत गर्छ । 2022 मा, चीनले 16 देखि 24 वर्ष उमेरका शहरीहरूमा औसत युवा रोजगारी दर 17.5 प्रतिशत रेकर्ड गर्यो । गत जुलाईमा स्नातक सिजनमा, त्यो संख्या हिट भयो, 19.9 प्रतिशतले प्रत्येक 5 युवा शहरीहरूमा लगभग 1 जना बेरोजगार भएको संकेत गर्दछ, जुन 2018 मा रेकर्ड-किपिङ सुरु भएयता उच्चतम अनुपात हो ।

चिनियाँ युवाहरूले आज आफ्नो दुर्दशालाई लु शुनको 1919 लघुकथाका नायक कोंग यिजीसँग तुलना गरिरहेका छन् । कङ गरिबीमा बस्ने एक उच्च शिक्षित व्यक्ति थिए किनभने उनी शारीरिक श्रम गर्न धेरै गर्व गर्थे । Kong Yiji meme चिनियाँ सामाजिक सञ्जालमा भर्खरको प्रवृति हो जसले हडताल संस्कृतिलाई अस्वीकार गर्दै निराश युवाहरूको वर्णन गर्दछ । अन्य लोकप्रिय buzzwords मा “फ्लैट फ्ल्याट” र “यसलाई सड्न दिनुहोस्” समावेश गरिएको छ । चीनमा आजको जेनरेशन जेडले आफूलाई आधुनिक दिनको Kong Yiji को रूपमा सम्झन्छ, उनीहरूको शिक्षाले रोजगारीका सम्भावनाहरू घट्दै चीनसँग समायोजन गर्ने क्षमतामा बाधा पुऱ्याउँछ । तिनीहरूले प्रचलन “कंग यिजी साहित्य” डब गरे र यसलाई गीत र कार्टुन स्ट्रिपमा परिणत गरेका छन् । सीपीसीद्वारा गरिएका सबै वाचाहरूको बावजुद, सरकारले समस्यालाई तल धकेल्दै विद्यार्थीहरूलाई उच्च शिक्षा जारी राख्न प्रोत्साहित गर्न जारी राखेको छ । एउटा तरिका भनेको माओवादीलाई “पहाडसम्म, ग्रामीण इलाकासम्म” योजनाको सम्झना दिलाउने गरी २०२५ सम्ममा स्वयम्सेवक सेवामा ग्रामीण इलाकालाई पुनर्जीवित गर्न स्नातक पठाउने सुझाव दिइएको छ । माओको शासनकालमा युवाहरूलाई क्रूर र कहिलेकाहीं घातक अवस्थामा काम गर्न गाउँ पठाइयो ।

राज्य सञ्चारमाध्यमले कङ यिजी प्रकरणलाई तर्क गरेर व्याख्या गर्ने प्रयास गरेको छ “कोङ यीजी शिक्षित भएको कारणले होइन, तर उनले आफ्नो अवस्था परिवर्तन गर्न शारीरिक श्रम प्रयोग गर्न अस्वीकार गर्दै विद्वानको घमण्डी शैलीलाई छोड्न नसक्ने कारणले कठिनाइमा परेका थिए ।” सरकारी सञ्चारमाध्यमले पनि रोजगारी नपाउनुको दोष युवालाई नै थोपरेका छन् । उनीहरूले युवाहरूलाई जागिरको बारेमा “अत्यधिक छनौट” भएको आलोचना गर्दै लेखहरूको श्रृंखला प्रकाशित गरेका छन् र उनीहरूलाई आफ्नो घमण्डलाई त्यागेर शारीरिक श्रम गर्न आग्रह गरेका छन् । कम्युनिष्ट युथ लीगले गत महिना आफ्नो आधिकारिक वीच्याट खातामा पोष्ट गरेको एउटा लेखमा, कलेजका युवा स्नातकहरूलाई “आफ्ना विद्वान गाउनहरू फुकाल्न तिनीहरूको ट्राउजरहरू रोल अप गर्नुहोस् र खेतहरूमा जानुहोस् ।”

यस्तो राज्य प्रचारले चिनियाँ नागरिकहरूबाट सोशल मिडियामा क्रोधित प्रतिक्रियाहरू निम्त्याएको छ । एक ब्लगरले जवाफ दिए, “अर्थव्यवस्था शौचालयमा छ, र बेरोजगारी गम्भीर छ । कोङ्ग यिजीले आफ्नो विद्वानको गाउन खोल्नुको सट्टा, सम्राटलाई उसको नयाँ लुगा फुकाल्ने कसो हो?” सी जिनपिङ तर्फ औँला उचालेर यति सूक्ष्म रूपमा होइन । पछिल्लो तथ्यांकले कोभिड महामारीपछि युवा बेरोजगारी बढेको देखाउँछ । 2020 अघि, यो संख्या लगभग 10 प्रतिशत थियो । राष्ट्रपति सीको शून्य-कोविड तालाबन्दीले चीनभरि साना र मध्यम आकारका व्यवसायहरूलाई ध्वस्त पारेको छ, जुन सामान्यतया सहरी रोजगारीको दुई तिहाइ भन्दा कम हुनेछ । कोविड महामारीले अझै पनि युवा जागिर खोज्नेहरूलाई असर गरिरहेको अर्को तरिका यो हो कि धेरै विद्यार्थीहरूले आफ्नो कलेजको जीवनको केही भाग लक डाउनअन्तर्गत बिताए, क्याम्पसमा बस्ने जहाँ उनीहरूको आवागमन अत्यधिक प्रतिबन्धित थियो । तिनीहरूसँग इन्टर्नशिपमा कम अवसरहरू थिए वा भर्तीकर्ताहरूले खोजिरहेका सामाजिक अनुभवहरू प्राप्त गर्नका लागि पनि थिएन ।

चीनको अर्थतन्त्र आउँदो महिनाहरूमा सुदृढ हुने अपेक्षा गरिएको छ, उपभोक्ताहरूले ठूलो-टिकट खरिदहरू गर्नको लागि फेरि पर्याप्त विश्वस्त महसुस नगरेसम्म रिकभरी कमजोर रहनेछ – जसले थप कम्पनीहरूलाई थप काममा राख्न प्रेरित गर्नेछ । यसैबीच, सम्पत्ति, प्राविधिक र शिक्षा क्षेत्रहरूमा चीनको क्र्याकडाउनको मतलब यो पनि हो कि ताजा स्नातकहरूको यी परम्परागत रोजगारदाताहरू कटौती गर्दै छन्, विशेष गरी प्राविधिकमा देखिने सामूहिक कटौतीको साथ । टेक दिग्गज अलिबाबाले मात्र गत वर्ष कम्तिमा १५,००० रोजगारी कटौती गरेको छ। त्यसमा विश्वव्यापी आर्थिक मन्दी र चीन विरुद्ध बढ्दो भूराजनीतिक शत्रुता थपिएको छ । हुवावे, भूराजनीतिक फ्रन्ट लाइनमा, गत वर्ष भर्खरै मात्र कामदार काइक्सिनका अनुसार चीनका शीर्ष १०० कम्पनीमध्ये दुई तिहाइभन्दा कमले आफ्नो स्नातक भर्ती कोटा कटौती गरेका छन् ।

घरेलु बेरोजगारी कम गर्न, केन्द्र र स्थानीय सरकारहरूले राज्य-वित्त पोषित रोजगार कार्यक्रमहरू र राज्य-स्वामित्वका उद्यमहरूलाई नयाँ स्नातकहरू भर्ती गर्न प्रोत्साहन गर्ने जस्ता उपायहरू ल्याइरहेका छन् । बृहत् आर्थिक मन्दी र स्थानीय वित्तीय कठिनाइहरूको पृष्ठभूमिमा, विज्ञहरूले बेरोजगार कलेजका विद्यार्थीहरूको बढ्दो संख्यालाई आत्मसात गर्न सार्वजनिक क्षेत्रको प्रयास मात्र पर्याप्त नभएको महसुस गर्छन् । निजी व्यवसायहरूलाई कसरी प्रोत्साहन र विश्वास कायम राख्ने भन्नेमा ध्यान केन्द्रित हुनुपर्छ । त्यस्ता रणनीतिहरू सफल हुन्छन् कि छैनन् भन्ने कुराले चीनका युवाहरूको गम्भीर सामाजिक समस्यालाई लुकाउँछ ।